Nerw błędny – podstawowe informacje

Dzięki nerwowi błędnemu mamy wrażenie, że zamieszkujemy ciało, czujemy emocje, błogość, bicie serca, głód, sytość i możemy się zrelaksować… Jest on najbardziej zróżnicowanym nerwem w ciele człowieka pod względem budowy i pełnionych funkcji.

Nerwy są to wiązki włókien nerwowych, które przebiegają w ciele poza ośrodkowym układem nerwowym, czyli wychodzą poza mózg i rdzeń kręgowy. Zajmują się przesyłaniem informacji między mózgiem i ciałem.

Co to jest nerw błędny?

Nerw błędny jest najdłuższym nerwem czaszkowym. Jego włókna zaczynają się w rdzeniu przedłużonym, wychodzą przez otwór szyjny w czaszce i  “błądzą” po ciele unerwiając narządy głowy, szyi, klatki piersiowej i jamy brzusznej. Jego nazwa łacińska to nervus vagus.  Vagus po łacinie znaczy błędny, wędrowny. Czasownik vagari znaczy włóczyć się, wędrować. Możemy powiedzieć, że nerw błędny to nerw, który wędruje/błądzi po ciele. Albo chodzi na wagary 😉 

Co robi nerw błędny?

Nerw błędny jest jednym z nerwów autonomicznego układu nerwowego. Autonomiczny układ nerwowy zajmuje się regulacją wszystkich procesów życiowych (np. oddychanie, trawienie, praca serca) i zarządza przepływem energii w ciele. Składa się on z dwóch części: sympatycznej i parasympatycznej. 

Sympatyczny układ nerwowy odpowiada za dostarczenie organizmowi energii do działania. Często określa się go jako układ odpowiedzialny za reakcję “walcz lub uciekaj”, ale pełni on wiele innych funkcji. Dzięki niemu rano budzisz się, wstajesz, możesz skupić się na pracy, szybko reagować na niespodziewane sytuacje, uprawiać aktywność fizyczną i radzić sobie z zagrożeniami. 

Nerw błędny stanowi największą część parasympatycznego układu nerwowego. Parasympatyczny układ nerwowy  jest związany głównie z procesami trawienia, odpoczynku i relaksacji. To dzięki niemu możesz odpocząć po pracy, przetrawić posiłek, wyspać się i zgromadzić energię do działania na następny dzień. 

Nerw błędny jest głównym źródłem informacji interoceptywnych, czyli sygnałów pochodzących z narządów wewnętrznych, które są przesyłane do mózgu i wpływają na samopoczucie, emocje, nastrój, procesy poznawcze, pamięć oraz regulację procesów życiowych. Aż 80-90% włókien nerwu błędnego odpowiada za przesyłanie informacji sensorycznych z narządów wewnętrznych do mózgu. Pozostałe 10-20% włókien przekazuje polecenia z mózgu do narządów wewnętrznych i gruczołów, dzięki czemu reguluje ich pracę.

Nerw błędny i stres

Gdy oba układy pozostają w równowadze, cieszymy się dobrym samopoczuciem, mamy energię do działania oraz możliwość odpoczywania, relaksowania i regenerowania się. Jednak wysokie tempo życia i wszechobecny stres sprawiają, że nasze ciała wydają tak dużo energii bez możliwości regeneracji, że prowadzi to do wyniszczenia psychicznego, fizycznego i poważnych problemów ze zdrowiem, jak nadciśnienie, problemy z pamięcią, depresja, stan zapalny, miażdżyca, cukrzyca, utrata masy mięśniowej, osteoporoza, zaburzenia płodności,  akumulacja tłuszczu trzewnego, zwiększone ryzyko zawału serca czy udaru. Przedłużająca się ekspozycja na stres prowadzi do kryzysu energetyczne w ciele, co odczuwamy jako niepokój, lęk, niepewność i poczucie zagrożenia.

Żeby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie nerwu błędnego, należy zadbać o odpowiednią ilość snu, odpoczynek, zrównoważoną dietę, aktywność fizyczną oraz naukę metod redukcji stresu, jak techniki relaksacyjne i oddechowe. W osobnym poście opiszę, co to są ćwiczenia nerwu błędnego, jakie są ich rodzaje i jakie korzyści mogą nam przynieść.